MONTENEGRO - Nikšić

CRNA GORA | TURIZAM | GRADOVI | KONTAKT

Stari grad Onogost, nastao u IV vijeku kao rimsko vojno utvrdjenje na raskrsnici vaznih putnih pravaca koji su povezivali uze teritorije i susjedne oblasti, dobro situiran na prirodnom stjenovitom humku u polju izmedju Studenackih glavica i Trebjese, zivio je kroz tri velika perioda ljudske civilizacije. Kroz vjekove biva rusen, obnavljan i dogradjivan, mijenjajuci izgled i gospodare, svjedoceci o krupnim drustvenim i istorijskim kretanjima i promjenama vremena u kojima je opstajao i kao rimski kastrum, i kao objekat u sistemu odbrane citave oblasti u srednjem vijeku, kao centar Zupe u vrijeme procvata srpskih drzava i, napakon, kao utvrdjeni turski grad. Od svog nastanka gotski Anagastum i srednjovjekovni Onogost bio je aktivna tvrdjava sve do odlaska posljednjh osvajaca.

Zidovi grada vremenom postaju tijesni za sve one koji su u njemu trazili utociste, pa se pocinje sa gradnjom ispod gradskih zidina i spontano nastaju prva naselja u polju – zaceci danasnjeg grada. Zato se postanak i razvoj grada moraju vezati za staru gradsku tvrdjavu i pored cinjenice da je, jos mnogo prije njenog nastanka, negdje u niksickom polju postojala rimska naseobina Anderba, koja je netragom nestala i o cijoj lokaciji nema neposrednih izvora.

Oslobodjenje od Turaka 1877.godine dovodi nove naseljenike, daje nove impulse, osjeca se novi duh, pokazuje se volja i rijesenost za "novo dobro Crne Gore, koja ce se, pored starodrevnog junastva, ovjencati jos i zracima kulture i civilizacije". Ovakva orjentacija znacila je zelju za novim gradom pored "stare i trule" turske kasabe. Ta zelja je ostvarena izradom prvog regulacionog plana 1883.godine koji predstavlja osmisljen koncept formiranja grada cvrste urbane strukture primjenom modela na renesansno – baroknoj semi idealnih gradova. Svojom dispozicijom plan sugerise pravce i vizure na prepoznatljive unutrasnje i spoljnje orjentire i dominante na koje ce se vezati proces urbanizacije.

Prve tri decenije nakon donosenja plana karakterise izraziti privredni i drustveni uspon, razvoj zanatstva i trgovine, nastajanja niza kulturnih i prosvjetnih ustanova i drustava i intenzivna urbanizacija. Grad je formirao svoju okosnicu, a izgradnjom niza reprezentativnih objekata uspostavljeni su vazni gradski reperi. Izgradjen je Gradski trg sa sest ulica koje se u njega ulijevaju i formirano nekoliko stambenih blokova duz ulicnih poteza. Kuce su prizemne ili jednospratne, jednostavne, mirne i skladne arhitekture, bez posebnih arhitektonskih vrijednosti, ali sa odlikama vrijedne urbane i ambijentalne cjeline.

Grade se putevi i mostovi, ostvaruju se veze sa svijetom.

Poslije oba svjetska rata obnovljene su porusene gradjevine i nicale nove, podizana zavjesa na pozorisnoj sceni, stampane knjige, novine i casopisi.Narocito poslije II svjetskog rata Niksic je desetorostruko porastao i postao jedan od industrijskih centara Crne Gore i znacajno srediste umjetnickog i kulturnog stvaralastva i brojnih prosvjetnih ustanova.